در این جمله مبارکه ﴿ الَّذِینَ یؤْمِنُونَ بِالْغَیبِ ﴾ عنایت فرمودید [که] اوّلین صفتی که خدای سبحان برای اهل تقوا ذکر میکند، ایمان به غیب است. ایمان در برابر شکّ و ریب است چه اینکه غیب در برابر شهادت است. کافر و منافق که در مقابل متقیناند، آنها گرفتار ریب و شکّاند: ﴿ فَهُمْ فِی رَیبِهِمْ یتَرَدَّدُونَ ﴾ ؛ امّا مؤمن در امان است؛ یعنی عقیدهای که دارد مصون از ریب و شکّ است.
اگر عقیده در امان نباشد، انسان یا کافر است یا منافق، زیرا شک، ریب و مانند آن، آفت اعتقاد است؛ ولی اگر یک اعتقادی در امان بود؛ یعنی تزلزل و شک به آن راه پیدا نکرد، این عقیده به حالت ایمان درمی آید، میشود «ایمان» [و] صاحب آن عقیده را میگویند «مؤمن»...
...این ایمان به غیب را گرچه در آیه اولیٰ به عنوان فی الجمله و مطلق ذکر فرمود؛ ولی در آیات بعد این را به صورت مقید و بالجمله ذکر کرد... و در پایان سوره«بقره»- که خلاصه این سوره در پایانش آمده است- ایمان به کلِ آنچه غیب است مطرح شد.
در پایان سوره«بقره» - که برگشتِ پایان، به صدر این سوره است- فرمود:
﴿ ٰآمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیهِ مِن رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ ﴾
یعنی هم رسول، ﴿ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیهِ ﴾ ایمان آورد، هم مؤمنین، ﴿ ٰآمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیهِ مِن رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ ﴾، اینکه تمام شد، آنگاه فرمود: ﴿کَلٌّ﴾- یعنی هم پیامبر، هم مؤمنین-﴿ کَلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَمَلاَئِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ ﴾ ؛ این میشود (غیب). «غیب» عبارت از خدای سبحان است و رسالتهایی که از طرف حضرت باری تعالی نصیب مرسلین میشود، فرشتگان او، کتابهای او و قیامت او؛ چون یکی از برجستهترین ﴿ أُنْزِلَ إِلَیهِ مِن رَبِّهِ ﴾، همان مسئله قیامت است؛...